Dierenartsen, paraveterinairs, dierenfysiotherapeuten en embryotransplanteurs/-winners vallen zowel onder het tuchtrecht als het strafrecht. Daarnaast kunnen zij civielrechtelijk aansprakelijk worden gesteld bij schade, met mogelijke schadevergoedingen als gevolg.
Heeft u als dierenarts snel juridisch advies nodig in een tuchtzaak of strafrechtelijk onderzoek? Neem dan contact met ons op, een eerste gesprek kost niets.
Veterinair tuchtrecht
Het veterinair tuchtrecht is geregeld in hoofdstuk 8 van de Wet dieren. Het tuchtrecht is een kwaliteitsinstrument. Dat betekent dat het gericht is op het handhaven en verbeteren van de kwaliteit binnen de beroepsgroep. In een tuchtrechtelijke procedure wordt beoordeeld of de betrokken dierenarts of zorgverlener op veterinair gebied onjuist of nalatig heeft gehandeld op basis van de ingediende klacht, en of een tuchtrechtelijke sanctie nodig is. Het tuchtrecht voor dierenartsen wordt gehandhaafd via het Veterinair Tuchtcollege (VTC) en, in hoger beroep, het Veterinair Beroepscollege. Het Veterinair Tuchtcollega en Veterinair Beroepscollega zitten beide in Den Haag.
Tuchtrecht dierenartsen
Het Veterinair Tuchtcollege is een onafhankelijke organisatie die klachten tegen dierenartsen en aanverwante beroepsbeoefenaars behandelt. Het kan beslissen tot maatregelen zoals waarschuwingen, berispingen, boetes, schorsingen of gehele of gedeeltelijke ontzegging van de bevoegdheid om het beroep uit te oefenen. Maatregelen kunnen ook onder voorwaarden worden opgelegd.
De procedure bij het Veterinair Tuchtcollege wordt gestart wanneer er een klacht wordt ingediend tegen een dierenarts of aanverwante beroepsbeoefenaar. De klacht kan worden ingediend door de eigenaar van het dier, een andere dierenarts, of een andere belanghebbende. Bij dat laatste moet vooral worden gedacht aan de klachtambtenaar voor het VTC, die optreedt na een klacht door de NVWA.
Hoe werkt het eigenlijk?
- De klacht moet schriftelijk worden ingediend bij het Veterinair Tuchtcollege. Het moet de naam van de dierenarts, een omschrijving van de klacht en de redenen waarom de klacht wordt ingediend bevatten.
- Het tuchtcollege zal vervolgens de dierenarts in kwestie op de hoogte stellen van de klacht. Er wordt dan gelegenheid gegeven om te reageren op de klacht.
- Als er voldoende gronden zijn voor een tuchtzaak en als aan de eisen is voldaan, zal het Veterinair Tuchtcollege een zitting plannen. Een opmerkelijk verschil met het tuchtrecht in de humane zorg is dat de klager geacht wordt zijn klacht eerst met de veterinair beroepsbeoefenaar te bespreken. Bij de humane zorg mag dat juist niet.
- Tijdens de zitting bij het VTC worden de klager (diereneigenaar), de dierenarts en eventuele getuigen gehoord of de klacht gegrond is en of er sprake is van een overtreding van de gedragsregels door de dierenarts. Het college bestaat uit vier beroepsgenoten, een voorzitter die altijd jurist is en een secretaris, ook jurist.
- De uitspraak van het VTC is bindend, maar kan worden aangevochten bij het Veterinair Beroepscollege. Daarvoor moet een beroepschrift worden ingediend. De procedure bij het beroepscollege is vergelijkbaar met die van het VTC.
Dierenarts en strafrecht
Vanwege de mogelijke maatschappelijke gevolgen van veterinaire handelingen, vooral bij veeartsen, vallen dierenartsen expliciet onder het strafrecht.
Toezicht en handhaving door de NVWA
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van veterinaire wetgeving, zoals de regels rondom diergeneesmiddelen, voedselveiligheid en dierenwelzijn. De NVWA controleert bijvoorbeeld of dierenartsen de juiste medicatie voorschrijven en registreren, en of dieren niet onnodig lijden door nalatig handelen. Als de NVWA overtredingen constateert, kan zij een boete opleggen of een proces-verbaal opstellen.
Strafrechtelijke vervolging door het Openbaar Ministerie
Wanneer sprake is van ernstige overtredingen, zoals het opzettelijk toebrengen van pijn of letsel aan dieren of valsheid in geschrift (bijvoorbeeld het vervalsen van veterinaire documenten), kan een strafrechtelijke procedure volgen. De NVWA kan in zo’n geval een proces-verbaal opstellen en dit doorsturen naar het Openbaar Ministerie (OM). Vervolgens beslist de officier van justitie of de zaak wordt geseponeerd, geschikt of voor de rechter wordt gebracht.
Verloop van een strafzaak
Als de officier van justitie besluit om tot vervolging over te gaan, wordt de dierenarts gedagvaard en moet hij of zij voor de rechter verschijnen. Afhankelijk van de ernst van de zaak komt deze voor een gespecialiseerde politierechter of een meervoudige kamer (drie rechters).
mogelijke straffen of schadevergoeding
Straffen lopen uiteen van gevangenisstraffen en beroepsverbod (voor individuele beroepsbeoefenaars) tot geldboetes en stillegging van de onderneming bij bedrijven. Een onherroepelijke veroordeling blijft levenslang op het strafblad staan en kan gedurende minimaal vier jaren problemen opleveren bij de verkrijging van een VOG.
In een strafrechtelijke procedure kan een belanghebbende die schade heeft geleden, bijvoorbeeld door verlies van een dier of hoge kosten voor herstel van fouten van de (para)veterinair (denk aan hersteloperaties) schadevergoeding eisen, door zich te voegen als benadeelde partij in het strafproces. In het veterinair tuchtrecht bestaat de mogelijkheid van schadevergoeding niet.
Specialistische juridische hulp nodig?
Specialistische rechtsbijstand bij dierenzaken is geen overdreven luxe. Een goede strategie kan een hoop ellende voorkomen. Zo kan bijvoorbeeld in een tuchtrechtelijke procedure worden gevraagd om uitstel, totdat onherroepelijk in de strafzaak is beslist. Schakel de hulp in van een gespecialiseerd advocaat in veterinair recht. Neem contact met ons op en we denken graag met u mee.